HasarOtomobilSigorta

Türkiye’de Karayolları Trafik Kanunu’na Göre, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Kavram ve Kapsamı Nedir?

“6085 sayılı Karayolları Trafik Kanununu ile 1953 yılında ilk defa hukukumuza girmiş olan Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, kabul edilen 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile değiştirilmiş ve günümüz koşullarına yararlanmayı sağlar. Kabul edilen bu kanun ile kusursuz sorumluluk ilkesi diğer gelişmiş hukuk sistemlerinde olduğu gibi ülkemiz trafik hukukunda da daha fazla uygulama alanı bulmuştur.


Türkiye’de meydana gelen bir kazada zararın önlenmesi veya azaltılması amacıyla, sigorta ettirenin yapacağı makul ve zorunlu masraflar sigortacı tarafından karşılanır. Ülkemizde gerçekleşen kazalarda zararın önlenmesi veya azaltılması amacıyla alınan önlemler yararsız kalmış olsa bile bu amaçla yapılan masraflar sigortacı tarafından karşılanmalıdır.


Karayolları Trafik Kanunu’nun 91 ile 101. maddeleri arasında, önce işletenin sorumluluğu hakkında özel hükümler konulmuş, sonra da bu sorumluluğun zarar gören kişiler lehine sigorta ettirilmesi zorunluluğu kabul edilmiştir.
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasının getiriliş amacı, trafik kazaları nedeniyle üçüncü kişilerin uğrayacakları zararların kolayca temin edilebilmesi ve zarardan sorumlu işletenin kaza riskine karşı ekonomik bakımdan korunmasıdır. Ancak günümüzde zarar göreni korumak amacı daha da öncelik kazanmıştır.

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasının yalnızca maddi zararları karşılanmaktadır. Manevi zararlar sigorta kapsamında değildir. Sigorta kapsamındaki maddi zararlar, kişiye ilişkin “ölüm veya yaralanma” zararlar olabileceği gibi eşyaya bağlı zararlarda olabilir. Sigorta ile işletenin sorumluluğu ortadan kalkmaz. İşleten de zarar görene karşı sigortacı ile birlikte sorumludur. İşleteninin verdiği zararı, sigortacının daha kolay tazmin edeceği düşünülerek sigortacıya da sigorta limiti dâhilinde tazmin sorumluluğu yüklenmiştir. Bu amaçla zararın, sigortacı ya başvurudan (tespit tutanağı ve bilirkişi raporunun şirkete ulaşmasından) itibaren 8 gün içinde ödenmesi gerektiği belirtilmiştir (Karayolları Trafik Kanunu / madde 99/I).

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasının temel özellikleri şunlardır; zarar gören kişi sigortacıya doğrudan talepte bulunabilir veya dava açabilir (madde 97). İşleten değişse bile sigorta ile himaye edilen yarar sürekli olarak koruma altındadır (madde 94). Sigortacı ile işleten arasındaki iç ilişkide defiler zarar görene karşı ileri sürülemez (madde 95). Tedavi giderleri, tazminat ve diğer giderler zarara uğrayan şahsa gecikmeden ödenir (madde 98, 99).

Karayolları Trafik Kanunu madde 91’de “İşletenlerin, bu kanunun 85. maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur.” denmektedir. Buna göre, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası motorlu araç işletenler için zorunludur. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası ile karşı tarafın uğrayacağı zararın tamamı değil, Karayolları Trafik Kanunu’nda belirlenen limite kadar olan kısmı sigortacı tarafından karşılanır. Zarar bu limitin üzerinde ise işletenin şahsi sorumluluğu devam eder.

Ancak, araç sahibi, hem kendi aracında oluşacak zararın karşılanmasını hem de zarara uğrayana karşı daha fazla limitle korunma altında olmayı istiyorsa, uygulamada kasko sigortası denilen, ihtiyari sorumluluk sigortası da yaptırabilir. Gerçekleşebilecek tüm rizikoları kapsayacak nitelikteki ihtiyari sorumluluk sigortasına tam kasko sigortası; rizikoların bir veya birkaçını kapsayan ve tüm riskleri kapsam dışı nitelikteki sigortaya ise, kısmi kasko sigortası adı verilir. Kasko Sigortası, Ticaret Kanunu’nda “mal sigortaları” tasnifi altında düzenlenmiş; yangın, nakliyat, kaza, sağlık gibi çeşitli konuları içinde barındıran bir paket sigorta şekli olup, bu yönüyle sigorta tasnifi içinde bir sigorta türü olarak yer almamıştır.

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının 1. maddesine göre; sigortacı, poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında, bir kimsenin ölümüne ve ya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu sigorta limitlerine kadar teminle yükümlüdür.

Motorlu araçlara bağlı olarak çekilmekte olan römork veya yarı römorkların ‘hafif römorklar dahil’ veya çekilen bir aracın sebebiyet vereceği zararlar çekicinin sigortası kapsamındadır.

Ancak, insan taşımada kullanılan römorklar, bunlar için poliçede özel şartları belirtilecek ek bir sorumluluk sigortası sağlanmış olması kaydıyla teminata dâhil olur. Meydana gelen bir kazada zararın önlenmesi veya azaltılması amacıyla, sigorta ettirenin yapacağı makul ve zorunlu masraflar sigortacı tarafından karşılanır. Zararın önlenmesi veya azaltılması amacıyla alınan önlemler yararsız kalmış olsa bile bu amaçla yapılan masraflar sigortacı tarafından karşılanmalıdır.

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, işletenin haksız taleplere karşı savunmasını da temin eder. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, yalnızca Türkiye sınırları içerisinde geçerlidir. Yurtdışında meydana gelen bir kaza nedeniyle sigortacı Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası kapsamında sorumlu değildir. Karayolları Trafik Kanunu madde 85 ile 89. maddeleri arasında motorlu araçların sebep olduğu farklı olaylara ilişkin sorumluluk halleri düzenlenmiştir. Sigortacının rücu hakkına sebep teşkil eden bu sorumluluk halleri kanunda açıkça belirtilmiştir.

Buna göre, motorlu aracın işletilme halinde iken verdiği zarar ve işletilme halinde değilken verdiği zarar (madde 85), hatır taşıması halinde verilen zarar (madde 87), birden fazla aracın neden olduğu zarar (madde 88) gibi olaylar değişik maddelerde düzenlenmiş ve farklı sorumluluk hükümleri getirilmiştir. Karayolları Trafik Kanununda yer alan tazminat sorumluluğunun hukuki sebebi 85. maddede düzenlenmiştir. Karayolları Trafik Kanunu’nun 85. maddesinin ilk fıkrasında, aracın işletilmesinden doğan tehlike sorumluluğu düzenlenmiştir. Buna göre, tehlike sorumluluğu kusursuz sorumluluğun ağırlaştırılmış bir türüdür.

Karayolları Trafik Kanununu 85. maddesinin ikinci fıkrası yalnızca birinci fıkra kapsamına girmeyen trafik kazalarına, genel anlamda işletilme halinde olmayan araçlardan doğan sorumluluk hallerine uygulanır. İkinci fıkrada öngörülen sorumluluk tamamlayıcı niteliktedir.

İşletenin bu fıkradaki sorumluluğu tehlike sorumluluğu değil, kusura dayanan ya da olağan kusursuz sorumluluktur.

Karayolları Trafik Kanunu’nun 85. maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenen yardım edenin uğradığı zararlardan doğan sorumluluk ise, vekâletsiz iş görme hükmünden doğan sorumluluk türüdür. İşletenin 2918 sayılı Kanun’un 85. maddesinin I, II, III. fıkralarından doğan tazminat borçlarının ödenmesi ZMSS ile güvence altına alınmıştır.

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, işletenin haksız taleplere karşı savunmasını da temin eder. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, yalnızca Türkiye sınırları içerisinde geçerlidir. Yurtdışında meydana gelen bir kaza nedeniyle sigortacı Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası kapsamında sorumlu değildir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu